Vào Nhà Trắng là con đường dễ gây nản lòng cho bất cứ ai. Dưới đây là 11 bước cần vượt qua để trở thành người đứng đầu đất nước có nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Bước 1: Đáp ứng điều kiện cần
Các ứng viên Tổng thống phải chứng minh được mình: là công dân Mỹ, sinh ra ở Mỹ, sống ở đây ít nhất 14 năm và trên 35 tuổi.
Nếu bạn đáp ứng được điều kiện trên, bạn có thể chuyển sang bước tiếp theo.
Ứng viên Dân chủ Joe Biden (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: ABCNews.
Bước 2: Tuyên bố tranh cử và thành lập Uỷ ban tranh cử
Đây là lúc bạn gặp Ủy ban bầu cử Liên bang (FEC) – cơ quan giám sát bầu cử ở Mỹ. Các ứng viên tổng thống phải hoàn thành “lời khai ứng viên” bằng cách tuyên bố đảng mà mình ủng hộ và một vài thông tin cá nhân khác, như nơi sinh sống. Hàng chục ứng viên hoàn thành các bản lời khai này vào mỗi mùa tranh cử, hầu hết vô danh với đa phần người dân Mỹ và thuộc những đảng phái ít người biết đến.
Lời khai cũng yêu cầu các ứng viên chỉ định một uỷ ban hoạt động chính trị, một tổ chức kêu gọi ngân sách từ những người ủng hộ để chi trả cho quảng cáo và nhiều phương thức tranh cử khác. Đây là uỷ ban tranh cử chính của họ.
Khi không bận rộn quảng bá hình ảnh cá nhân, các ứng viên dành phần lớn thời gian để quyên tiền cho chiến dịch tranh cử của mình. Ví dụ, trong số các ứng viên tranh cử Tổng thống 2020, Donald Trump và Uỷ ban tranh cử Đảng Cộng hòa kêu gọi được 1,33 tỷ USD, tính đến ngày 20/9. Đối thủ của ông, Joe Biden và Ủy ban tranh cử Đảng Dân chủ gây quỹ được 990 triệu USD, tính đến cùng thời điểm. Một ứng viên khác của Đảng Cộng hoà, Michael Bloomberg, kêu gọi được hơn 1 tỷ USD nhưng đã sớm rời cuộc đua vào tháng 3/2020, điều này cho thấy “tiền không phải là tất cả”.
Bước 3: Giành phiếu ở càng nhiều bang càng tốt
Một cử tri bỏ lá phiếu của mình ở văn phòng Hạ viện, Tòa nhà Quốc hội Pennsylvania. Ảnh: Gettty.
Đây là một trong những chi tiết ít được biết đến trong quá trình bầu cử tổng thống. Để trở thành ứng viên tổng thống duy nhất của một đảng, các ứng viên phải trải qua quá trình bầu cử sơ bộ ở mọi bang. Đây là cuộc bầu cử được các đảng tổ chức ở hầu hết các bang để thu hẹp danh sách ứng viên xuống còn một người. Một vài bang tổ chức bầu cử theo hình thức họp kín.
Tham gia vào bầu cử sơ bộ là điều tối quan trọng để giành được phiếu đại biểu của các bang.
Bước 4: Giành đủ số phiếu đại biểu ở Hội nghị của Đảng
Các đại biểu là những người tham gia hội nghị bầu ứng viên tổng thống của đảng. Hàng nghìn đại biểu tham dự các hội nghị của cả Đảng Dân chủ lẫn Cộng hoà để thực hiện nhiệm vụ này.
Các đại biểu thường là các chính trị gia, quan chức hoặc các nhà hoạt động xã hội. Một số đại biểu cam kết bầu cho một ứng viên cụ thể, nghĩa là họ phải bầu cho người chiến thắng tại các cuộc bầu cử sơ bộ của bang, có những người không bị ràng buộc và có thể tự bầu chọn theo ý muốn.
Ví dụ, ứng viên tổng thống của phe Dân chủ cần đạt được 1.991 phiếu đại biểu. Joe Biden vượt qua được ngưỡng này sau khi thắng hàng loạt cuộc bầu cử sơ bộ vào 2/6. Đối thủ lúc đó của Biden, Bernie Sanders, giành được 1.042 phiếu đại biểu. Phe Cộng hoà thì cần đến sự ủng hộ của 1.276 đại biểu. Donald Trump nhanh chóng đạt được con số này sau khi thắng ở bang Florida và Illinois vào 17/3.
Bước 5: Chọn người cùng tranh cử
Trước khi tổng tuyển cử diễn ra, hầu hết ứng viên tổng thống đều đã chọn được một ứng viên Phó tổng thống cùng mình. Chỉ có hai lần trong lịch sử hiện đại, ứng viên tổng thống đợi đến khi tổng tuyển cử diễn ra để tuyên bố về quyết định này. Ứng viên tổng thống thường chọn người cùng tranh cử vào tháng 7-8 trong năm bầu cử.
Ứng viên Dân chủ Hillary Clinton và ứng viên Cộng hòa Donald Trump trong cuộc tranh luận thứ hai tại Đại học Washington ở St. Louis vào ngày 9/10/2016.
Bước 6: Tranh luận
Uỷ ban Tranh luận Tổng thống tổ chức 3 buổi tranh luận cho ứng viên tổng thống và một buổi tranh luận cho ứng viên phó tổng thống sau bầu cử sơ bộ và trước cuộc Tổng tuyển cử vào tháng 11. Tranh luận không ảnh hưởng nhiều đến kết quả của cuộc bầu cử hay ý kiến của cử tri, nhưng chúng rất quan trọng trong việc giúp thấu hiểu quan điểm của ứng viên về những vấn đề quan trọng và đánh giá khả năng làm việc dưới áp lực của họ.
Một màn trình diễn tệ hại có thể khiến một ứng viên điêu đứng. Tuy nhiên việc này không còn xảy ra nhiều vì các chính trị gia đã được huấn luyện về kĩ năng né các vấn đề gây tranh cãi. Ngoại lệ là cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên trên truyền hình giữa Richard Nixon và John F. Kennedy vào năm 1960. Vẻ ngoài của Nixon được miêu tả là “xanh xao, xơ xác” và ông đáng lẽ nên cạo râu cho gọn gàng. Nixon tin rằng cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên trên TV chỉ là một “sự kiện của chiến dịch” khác và không coi trọng điều này. Ông xanh xao, trông có vẻ bệnh và toát nhiều mồ hôi, vẻ ngoài quyết định số phận của ông trong cuộc bầu cử. Kennedy biết rằng sự kiện này là quan trọng và đã nghỉ ngơi trước đó. Kennedy rốt cuộc giành chiến thắng.
Bước 7: Hiểu về ngày bầu cử
Những thứ xảy ra vào ngày thứ ba, sau thứ hai đầu tiên của tháng 11 trong năm bầu cử là một trong những điều bị hiểu nhầm nhiều nhất về cách tổng thống được chọn ra. Cử tri không trực tiếp bầu cử tổng thống Mỹ. Họ chọn ra cử tri đoàn, gồm các đại cử tri, những người này sau đó sẽ họp để bầu ra tổng thống.
Đại cử tri được chọn bởi các đảng ở trong mỗi bang. Có 538 đại cử tri. Một ứng viên cần có đa số phiếu để thắng. Các bang được chỉ định số đại cử tri dựa trên quy mô dân số của bang. Bang càng đông dân thì càng nhiều người được bầu vào cử tri đoàn. Ví dụ, California là bang đông nhất với 38 triệu dân, họ có nhiều đại cử tri nhất với 55 người. Wyoming với dân số 600.000 người, chỉ có 3 đại cử tri.
Bước 8: Tập hợp phiếu đại cử tri
Khi một ứng viên thắng đa số phiếu cử tri phổ thông ở một bang, tức sẽ giành tất cả phiếu đại cử tri ở bang đó. 48/50 bang áp dụng luật “thắng ăn cả” này. Trong 2 bang còn lại, Nebraska và Maine, các đại cử tri được chọn dựa trên tỷ lệ phiếu mà ứng cử viên của họ nhận được.
Mặc dù những người trong cử tri đoàn không bị bắt buộc về pháp lý phải bầu cho ứng viên thắng đa số phiếu ở bang của họ, rất hiếm khi họ không tôn trọng quyết định của cử tri.
Bước 9: Hiểu rõ vai trò của Cử tri đoàn
Những ứng viên thắng ít nhất 270 phiếu của thành viên cử tri đoàn được gọi là tổng thống đắc cử. Họ thường không nhận nhiệm sở cho đến khi 538 thành viên của cử tri đoàn cùng tập hợp và bỏ phiếu. Hội nghị của Cử tri đoàn diễn ra vào tháng 12, sau tổng tuyển cử.
Các đại cử tri họp mặt ở bang của mình rồi sau đó gửi số liệu cho phó tổng thống, Bộ trưởng nội vụ của mỗi bang, cơ quan lưu trữ, thẩm phán đương nhiệm ở các quận nơi cử tri đoàn tổ chức họp. Sau đó, vào cuối tháng 12 hoặc đầu tháng 1 sau kỳ bầu cử, cơ quan lưu trữ liên bang và đại diện của Văn phòng Đăng ký liên bang họp cùng Chủ tịch Thượng viện và Hạ viện để kiểm chứng kết quả. Quốc hội sau đó họp để tuyên bố kết quả.
Bước 10: Ngày nhậm chức
Tổng thống đắc cử Donald Trump, cùng phu nhân Melania và con trai Barron, khi ông tuyên thệ trong lễ nhậm chức. Ảnh: UPI.
20/1 là ngày mà mỗi tổng thống đều mong chờ. Đây là ngày mà Hiến pháp Mỹ quy định về sự chuyển giao quyền lực từ chính quyền cũ sang chính quyền mới. Theo truyền thống, tổng thống sắp mãn nhiệm và gia đình sẽ tham dự buổi lễ nhậm chức của tổng thống đương nhiệm, ngay cả khi họ khác về đảng phái. Còn một số truyền thống khác, như tổng thống mãn nhiệm sẽ để lại một lá thư cho tổng thống đương nhiệm với nhiều lời khích lệ. Obama viết trong lá thư cho Trump: “Chúc mừng ông vì đã có cuộc tranh cử đáng nhớ. Hàng triệu người đặt hy vọng vào ông, và tất cả chúng ta, bất kể đảng phái, nên hy vọng vì sự thịnh vượng và an toàn trong thời kì ông đương nhiệm”.
Bước 11: Nhận nhiệm sở
Đây là bước cuối cùng. Sau đó, phần khó khăn nhất sẽ bắt đầu.
Discussion about this post